زبان روسی از شاخه اسلاوی زبان‌های هندواروپایی است. زبان‌های اسلاوی بیشتر از دیگر زبان‌های هندواروپایی، به زبان‌های بالتیک نزدیک هستند. زبان روسی در تاریخ طولانی خود، به‌ویژه در سده‌های ۴ تا ۶ میلادی دچار دگرگونی زیادی شد. از سدهٔ ششم بود که زبان‌های جداگانه اسلاوی آغاز به پدیدار شدن کردند.
تاریخچه زبان روسی
زبان روسی از لحاظ تاریخچه به 3 دوره متفاوت تقسیم میشود که در پایین به آن اشاره می‌کنیم:
- دوره کی‌یف و تجزیه فئودالی
- دوره مسکو (قرن پانزدهم تا هفدهم)
- زبان معیار ملی
بر اساس مستندات تاریخی، تقریباً در سال ۱۰۰۰ میلادی، گروه قومی غالب در بسیاری از کشورهای روسیه، اوکراین و بلاروس از شاخه شرقی اسلاوها بودند که به گروهی از گویش‌های نزدیک به هم گفتگو می‌کردند. با اتحاد سیاسی این منطقه در حدود سال ۸۸۰ به عنوان روس کیف، اسلاوی شرقی باستان به عنوان زبان ادبی و تجاری آن پذیرفته شد. این وضعیت با پذیرش مسیحیت در سال ۹۸۸ و معرفی اسلاوی کلیسایی باستان از شاخه جنوبی زبان روسی به عنوان زبان مذهبی و رسمی کشور دنبال شد. در این زمان گرته‌برداری‌ها و وام واژگان بسیاری از یونانی بیزانسی وارد اسلاوی شرقی و گویش‌های گفتاری آن شد که به نوبه خود اسلاوی کلیسایی باستان را نیز تحت تأثیر قرار داد.
تمایز گویشی پس از فروپاشی روس کیف در حدود ۱۱۰۰ شتاب گرفت. در سرزمین‌های بلاروس و اوکراین امروزی زبان روتنی و در روسیه امروزی روسی میانه پدیدار شدند. این گویش‌ها از قرن سیزدهم، به دنبال تقسیم سرزمین‌های اسلاوی شرقی میان دوک‌نشین بزرگ لیتوانی و لهستان در غرب و جمهوری‌های فئودالی مستقل نووگورود و پسکوف و تعداد زیادی دوک‌نشین کوچک در شرق متمایز شدند.
در مسکو و نووگورود و سپس در دوک‌نشین بزرگ مسکو، اسلاوی کلیسایی بود که از اسلاوی کلیسایی باستان تکامل یافته بود و برای سده‌ها تا زمان پتر یکم زبان ادبی باقی ماند. زبان روسی تا اواخر قرن هفدهم تحت تأثیر شدید اسلاوی کلیسایی توسعه یافت. پس از آن نفوذ وارنه شد و روسی اسلاوی کلیسایی را تحت تأثیر قرار می‌داد.
زبان روسی در جهان پس از سال ۱۹۹۱ به دلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کاهش تعداد روسها در جهان و کاهش جمعیت در روسیه زوال یافت. براساس پژوهشی در سال ۲۰۰۶ از طرف معاونت پژوهشی مرکز تحقیقات جامعه‌شناسی وزارت آموزش روسیه، روسی در حال از دست دادن جایگاه خود در جهان، و به ویژه در روسیه، است. پژوهشی تازه در سال ۲۰۱۲ روند تضعیف زبان روسی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در مناطق مختلف جهان را دوباره تأیید کرد.
نکات جذاب درباره زبان روسی
زبان روسی، زبان مادری 117 میلیون نفر و زبان دوم 113 میلیون نفر است. از نظر گستردگی، زبان روسی پنجمین زبان رایج دنیا محصوب میشود. در ادامه با ده نکته جالب درباره زبان روسی آشنا می شویم؛
1. زبان روسی با بیش از دویست و هشتاد میلیون گویشور، پنجمین زبان رایج دنیا و یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل است.
2. زبان روسی یکی از غنی‌ترین و پیچیده‌ترین زبان های دنیا به حساب می آید.
3. فعل «بودن» فقط در زمان های گذشته و آینده استفاده می شود. روس زبانان برای زمان حال از فعل «هستن» استفاده نمی‌کنند. مثلا به جای من دانشجو هستم، می‌گویند:
من دانشجو=Я студент
4. در روسی نحوه بیان لغات، می تواند معنی را عوض کند. مثلا “я плачу” اگر تاکید(استرس) بر سیلاب آخر باشد به معنی «پرداخت می‌کنم» می باشد اما اگر تاکید بر سیلاب اول باشد به معنی «گریه می‌کنم» میشود!
5. آموختن زبان روسی برای فضانوردان سراسر جهان الزامی است.
6. ده درصد از زبان روسی با انگلیسی مشترک است.
7. زبان روسی یکی از زبان‌های آریایی (هند و اروپایی) از شاخه زبان‌های اسلاوی است که با الفبای سیریلیک نوشته میشود. اکثر حروف الفبای سیریلیک از الفبای یونانی اقتباس شده است.
8. در زبان روسی ساختار جمله و ترتیب لغات اهمیتی ندارد. مثلا جمله ” امروز سگ گربه را گرفت” به هشت فرم متفاوت می تواند بیان شود!
Сегодня собака поймала кота.
Cобака поймала кота сегодня.
Поймала собака кота сегодня.
Сегодня собака кота поймала.
Собака кота поймала сегодня.
Поймала кота собака сегодня.
Кота поймала собака сегодня
Кота собака поймала сегодня
9. رنگ آبی در زبان روسی به دو رنگ کاملا مجزا تقسیم میشود: синий (تلفظ: سینی) به معنای آبی تیره و голубой (تلفظ: گولوبوی) به معنای آبی روشن.
10. روسها آلمانی‌ها را با کلمه ای عجیب немецкий (تلفظ: نِمِتسکی) به معنای لال خطاب می کنند! ریشه این لغت به کلمه ای روسی به معنای «ساکت» (همچنین دارای معانی کودن و درست ادا نشده) باز می‌گردد. در زمان های قدیم، کلمه نمتسکی برای خطاب قرار دادن خارجی‌هایی مورد استفاده قرار می گرفت که وارد روسیه می‌شدند و نمی‌توانستند به زبان روسی سخن بگویند. از آنجا که بیشتر خارجی ها در آن زمان آلمانی بودند، لغت امروزی شکل گرفته است!
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا شرکت در روره های حضوری و آنلاین پادفک و زبان روسی با مشاوران روسیار تماس بگیرید.28428987-021
? روسیار، یار باوفای شما در روسیه